Bệnh bong võng mạc trẻ đẻ non là tình trạng chưa trưởng thành của võng mạc ở trẻ sinh non tháng. Bệnh có thể tự hồi phục hoặc tiến triển nặng thêm dẫn đến bong võng mạc hoặc tăng áp thứ phát. Đây là nguyên nhân gây mù lòa hàng đầu ở trẻ em.

Trọng lượng và tuổi tác có liên hệ mật thiết với nhau. Bé sinh ra càng nhẹ và càng non tháng thì tần suất ROP càng cao và mức độ bệnh ROP càng trầm trọng.

ROP được phân làm 5 giai đoạn khác nhau. Ở giai đoạn 4 võng mạc đã bị bong từng vùng khu trú. Giai đoạn 5 là khi có bong võng mạc toàn bộ.

Theo hiệp hội ROP, các trường hợp ROP ở giai đoạn 1 và 2 thì nên khám đáy mắt 2 tuần 1 lần. Trường hợp ROP tự hồi phục thì nên theo dõi mỗi tháng 1 lần cho đến khi toàn bộ võng mạc có đầy đủ mạch máu. Sau đó trẻ non được tái khám 1 lần lúc 6 tháng tuổi.

Chẩn đoán và điều trị bệnh ROP

Tại chi nhánh của MNTK “ Vi phẫu mắt” đã có các dịch vụ khám để phát hiện sớm và điều trị bệnh bong võng mạc trẻ đẻ non.Năm 2003 tại chi nhánh Kaluga MNTK “ Vi phẫu mắt” đã tổ chức dịch vụ chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời cho trẻ em có bệnh ROP, gồm các giai đoạn sau:

- Khám cho trẻ em tại nhà hộ sinh từ ngày thứ 3 sau khi sinh

- Theo dõi cho trẻ tại khoa bệnh học của trẻ sơ sinh

- Xét nghiệm, chẩn đoán chi tiết tại chi nhánh Kaluga

- Xác định phác đồ điều trị

- Kiểm tra hoạt động

Các phương pháp hiện đại được sử dụng để chẩn đoán và điều trị bệnh ROP ở giai đoạn đầu tại chi nhánh Kaluga.

Các tư vấn thiết thực:

- Trong các khoa chăm sóc trẻ đẻ non ở các bệnh viện nhi nhất thiết phải có Bác sĩ nhãn khoa có kinh nghiệm làm việc. Trẻ em đẻ thiếu tháng đều có nguy cơ bị bệnh ROP ( sinh trước 35 tuần, trọng lượng khi sinh dưới 2,5 kg có bệnh kèm theo). Cần khám từ tuần thứ 3 -4 sau khi sinh. Tần suất theo dõi: 2 tuần 1 lần ( đối với trường hợp mạch máu võng mạc chưa hoàn thiện. Khám hàng tuần đối với trường hợp bị bong võng mạc hoặc có những dấu hiệu ban đầu của bệnh ROP.

- Trường hợp phát hiện những dấu hiệu tiến triển của bệnh, bệnh nhân cần được nhanh chóng chuyển để trung tâm chẩn đoán- điều trị chuyên ngành. Trong trường hợp này, cần chuyển sớm không quá 2 tháng tuổi của trẻ để có điều kiện bảo toàn thị lực, thậm chí cả trong trường hợp nặng của bệnh ROP.

Chẩn đoán bệnh ROP.

Kiểm tra nhãn khoa cho trẻ sơ sinh bị bệnh ROP tại chi nhánh bao gồm những xét nghiệm như: soi đáy mắt, soi kính hiển vi, đo giác mạc, đo khúc xạ, sinh vật trắc lượng học, siêu âm B cùng với xét nghiệm có hệ thống số võng mạc hiện đại ( hệ thống chẩn đoán bệnh võng mạc “ Ret Cam 120”). Hệ thống này cho phép mở rộng khả năng đánh giá một cách khách quan tình trạng đáy mắt của trẻ bị bệnh ROP và loại bỏ hoàn toàn yếu tố chủ quan trong các xét nghiệm được tiến hành.

Chẩn đoán và nghiên cứu bệnh ROP là bệnh hiểm nghèo của thị lực mà cần dựa trên các kết quả xét nghiệm đầy đủ tối đa của trẻ. Sử dụng các phương pháp chẩn đoán hiện đại ( soi võng mạc số cùng với soi hình thái mạch, điện tâm đồ võng mạc, chụp huỳnh quang cắt lớp) cho biết chính xác đặc trưng diễn biến của bệnh, cho phép tiên lượng sự phát triển của nó và kiểm tra hiệu quả của điều trị laser bệnh ROP.

Ứng dụng mô hình thành lập kết cấu thống nhất tạo điều kiện tối đa cho các biện pháp điều trị cho bệnh nhân võng mạc trẻ đẻ non.

Trên cơ sở công việc của trung tâm, những nguyên tắc ban đầu được ấn định, sự liên tục và hợp lý của các biện pháp phục hồi chức năng được tiến hành theo công nghệ thuần thục thống nhất.

Phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh ROP cho phép thực hiện tốt khả năng chẩn đoán và điều trị của trung tâm, khẳng định một nguyên tắc chính-mức độ mù lòa của bệnh bong võng mạc trẻ đẻ non phụ thuộc vào khả năng và chất lượng hỗ trợ nhãn khoa.

Việc chăm sóc và phát triển của trẻ sinh thiếu tháng trong đó có việc giữ gìn các chức năng thị giác tuy khó khăn nhưng hoàn toàn có thể thực hiện được. Thành công phụ thuộc vào nỗ lực chung của các bác sĩ nhãn khoa và bác sĩ thần kinh.

Tại Việt Nam ,sau khi bệnh nhân được khám xét nghiệm và chẩn đoán bởi các chuyên gia Nga giàu kinh nghiệm trên các trang thiết bị hiện đại nhất tai Bệnh viện Mắt quốc tế Việt-Nga, hồ sơ được gửi sang LB Nga để thống nhất thời gian và phác đồ điều trị. Bệnh viện Mắt quốc tế Việt-Nga sẽ tổ chức trọn gói cho bệnh nhân từ các thủ tục như: visa, vé máy bay, đưa tiễn từ bệnh nhân từ Sân bay đến Bệnh viện và ngược lại tại LB Nga và Việt Nam, dịch vụ nhập viện, khám chữa, ăn ở và phiên dịch tại LB Nga…Thời gian thực hiện cho 01 đợt điều trị tại Nga là 10 ngày với chi phí khoảng 6000 USD cho bé và mẹ đi cùng